Nghi thức Hôn phối
207. Giao ước hôn nhân được Thiên Chúa thiết lập khi dựng nên loài người có nam có nữ. Qua đó một người nam và một người nữ cùng nhau thiết lập một cộng đồng sống chung trọn đời. Chính Chúa Giêsu Kitô đã nâng giao ước này lên hàng các Bí tích của giao ước mới. Trên tất cả, “Ân sủng này của hôn nhân Kitô giáo là hoa trái của Thập Giá Đức Kitô, nguồn mạch của toàn bộ đời sống Kitô hữu.”
208. “Theo truyền thống La-tinh, chính đôi hôn phối, với tư cách là các tác viên của ân sủng của Đức Kitô, tự trao ban Bí tích Hôn phối cho nhau, khi bày tỏ sự ưng thuận kết hôn trước mặt Hội Thánh.” Vì thế, mặc dù việc cử hành Bí tích Hôn phối liên quan đến đôi tân hôn và gia đình, nhưng nó không chỉ là chuyện riêng tư. Vì họ bày tỏ sự ưng thuận trước mặt Hội Thánh, nên việc cử hành Hôn phối phải được các quy luật phụng vụ thích hợp hướng dẫn. Hội Thánh ước mong ngày cưới của hai người phải tràn ngập niềm vui và ân sủng. Khi chuẩn bị cử hành Lễ Cưới cho họ, các cha xứ nên dành tất cả sự quan tâm của mình cho đôi tân hôn với sự nhạy cảm mục tử và sự phán đoán cẩn trọng.
209. Việc chuẩn bị cử hành Bí tích Hôn phối không chỉ liên quan đến những người trong cuộc mà còn liên quan đến những quy luật của nghi lễ. Phụng vụ Hôn phối đưa ra những thách đố đặc thù và những cơ hội để những người hoạch định chương trình hết sức quan tâm. Cả những người phụ trách ca hát và các cha xứ nên hết sức nỗ lực giúp đôi hôn phối hiểu và tham gia vào chương trình hôn lễ của họ. Nghi thức Cử hành Hôn phối số 30 nói rõ: “Các bài hát phải thích hợp với diễn tiến của nghi lễ hôn nhân và phải diễn tả niềm tin của Hội Thánh. Dĩ nhiên phải để ý đến tầm quan trọng của Thánh vịnh đáp ca trong phần Phụng vụ Lời Chúa. Điều nói về các bài hát, cũng cần áp dụng vào việc chọn lựa các bài nhạc đệm.”
210. Giáo phận hoặc giáo xứ nên đề ra được một chủ trương dứt khoát nhưng uyển chuyển để cung cấp những chỉ dẫn rõ ràng, đồng thời có được sự tế nhị về mục vụ liên quan đến phần âm nhạc trong lễ cưới. Chủ trương này nên được thông báo sớm cho đôi hôn phối biết như là một phần thông thường trong quá trình chuẩn bị để tránh hiểu lầm và khủng hoảng vào phút cuối.
211. Để chọn và sắp xếp các bài hát trong lễ cưới, phải dựa trên ba tiêu chuẩn thẩm định: về phụng vụ, mục vụ và âm nhạc. Như đã nêu ở phần trước, phải xét đến cả ba thẩm định này vì đó là ba mặt của một phán đoán duy nhất. Ngoài ra, thánh nhạc phải cho thấy rằng mọi bí tích đều cử hành mầu nhiệm Vượt Qua của Đức Kitô. Nhạc đời, dù có thể nhấn mạnh đến tình yêu đôi lứa dành cho nhau, nhưng không thích hợp trong phụng vụ thánh. Những bài hát được chọn hát trong phụng vụ phải thích hợp với diễn tiến của nghi lễ hôn nhân và phải diễn tả niềm tin của Hội Thánh.
212. Nếu có hát solo (lĩnh xướng) trong lễ cưới, những người lĩnh xướng phải được hướng dẫn về tính chất của phụng vụ và được huấn luyện về những khía cạnh độc đáo của việc ca hát trong bối cảnh phụng vụ. Cả người xướng thánh vịnh, ca xướng viên, các ca viên cũng phải được huấn luyện để thi hành tác vụ của mình trong vai trò quan trọng này khi cử hành phụng vụ. Trong mọi trường hợp, những người hát solo nên ý thức rằng họ phải dâng hiến tài năng của mình để phục vụ phụng vụ. Những người hát solo có thể hát một mình ở phần Chuẩn bị Lễ vật hoặc sau khi Rước lễ miễn là bài hát và cách hát không lôi kéo sự chú ý đến người hát, nhưng giúp cộng đoàn suy niệm những mầu nhiệm thánh đang được cử hành. Những người hát solo không nên lấn át những phần đã trù liệu trong Thánh Lễ dành cho cộng đoàn tham gia ca hát.
213. Nếu cử hành Nghi thức Hôn phối trong Thánh lễ thì việc ca hát trong Thánh lễ phải tuân theo những quy luật đã được ghi trong sách Nghi thức Hôn phối. Đoàn người từ cửa nhà thờ sẽ rước tới bàn thờ: các người giúp lễ đi trước, theo sau là linh mục rồi đến những người sắp kết hôn; tuỳ theo phong tục địa phương, nên để ít là những người họ hàng và hai người làm chứng tháp tùng họ cách long trọng đến nơi dành sẵn. Đang khi ấy, hát Ca Nhập lễ.
214. Vì lý do mục vụ, khi cử hành Bí tích Hôn phối ngoài Thánh lễ, phụng vụ nên bắt đầu bằng một bài hát hoặc tiếng nhạc cụ đơn tấu hay hòa tấu. Nếu hòa nhạc thì sau khi cộng đoàn đã vào nơi của mình, họ có thể tham gia một bài hát. Cử hành Phụng vụ Lời Chúa như thường lệ, có thể hát Thánh vịnh Đáp ca. Sau bài giảng sẽ cử hành Bí Tích với việc đôi hôn phối tỏ bày ưng thuận kết hôn và đại diện Hội Thánh tiếp nhận sự ưng thuận. Sau khi chúc phúc và trao nhẫn cưới, có thể hát một bài ca chúc tụng. Tùy phong tục địa phương và văn hoá gia đình, sau khi trao nhẫn cưới chú rể mở tấm voan che mặt của cô dâu, đang khi đó có thể hát một bài ca. Khi cử hành Bí tích ngoài Thánh lễ có cho rước lễ, thì đang khi cho rước lễ có thể hát, cũng như có khoảng thời gian để tạ ơn sau khi đã rước lễ xong.
Nghi thức Truyền chức thánh
215. Trong Nghi thức Truyền chức Giám mục, Linh mục hay Phó tế, các nghi thức đầu lễ và Phụng vụ Lời Chúa được thực hiện như thường lệ cho đến hết Phúc Âm. Vì vậy bắt đầu cử hành Thánh lễ sẽ hát Ca Nhập lễ với điệp ca và Thánh vịnh đã được chỉ định hoặc một bài ca phụng vụ khác. Sau khi giám mục đã nhận lời hứa của các tiến chức, các tiến chức sẽ nằm phủ phục. Ca đoàn hát Kinh cầu Các Thánh, mọi người đứng hay quỳ. Nếu là Chúa nhật và trong Mùa Phục Sinh thì đứng, còn những ngày khác thì quỳ.
216. Khi tân chức mặc phẩm phục của chức thánh mới lãnh nhận, hát điệp ca với Thánh vịnh riêng như đã được chỉ định trong nghi thức. Ngoài ra “cũng có thể hát một bài ca phụng vụ khác cùng thể loại với điệp ca thích hợp.” Rất nên hát chính Thánh vịnh đã được chỉ định trong nghi thức vừa mới được hát trong phần Phụng vụ Lời Chúa. Sách Nghi thức Truyền chức cũng đề nghị hát một điệp ca và một Thánh vịnh thứ hai trong phần Chúc bình an. Ở đây cũng có thể thay thế bằng một bài ca phụng vụ khác thích hợp. Cuối cùng, sau khi rước lễ có thể hát một bài ca phụng vụ với tâm tình tạ ơn.
Bí tích Xức dầu Bệnh nhân
217. Khi cử hành Bí tích Xức dầu Bệnh nhân trong cộng đoàn đông người, “phải thúc đẩy việc tham dự trọn vẹn của những người hiện diện bằng các phương thế, nhất là bằng việc sử dụng những bài ca thích hợp, để việc cử hành tỏ hiện được niềm vui Phục Sinh là niềm vui riêng biệt của Bí tích Xức dầu Bệnh nhân.”
218. Khi tình trạng sức khỏe của người bệnh cho phép, và nhất là khi họ rước lễ được, nên cử hành Bí tích Xức dầu Bệnh nhân trong Thánh Lễ. Nên chọn những bài hát theo những quy tắc đã đề cập trên đây với sự tinh tế mục vụ và hợp với tính chất nơi cử hành. Nên phát triển những bài hát có đặc tính kinh cầu. Ngoài ra, nếu có nhiều bệnh nhân, có thể hòa nhạc khi linh mục xức dầu cho từng bệnh nhân.
Bí tích Hòa giải
219. Sách Nghi thức Hòa giải nhiều Hối Nhân và Xưng tội, Giải tội riêng từng người quy định phải có bài hát dẫn nhập, còn gọi là bài hát quy tụ cộng đoàn, Thánh vịnh Đáp ca và Tung Hô Tin Mừng trong phần Phụng vụ Lời Chúa, một bài ca tùy ý sau bài giảng, và bài thánh ca chúc tụng lòng thương xót của Chúa sau công thức xá giải. Có thể hát đối đáp trong phần Thú Tội Chung (phó tế hoặc xướng ca viên hát đối đáp với cộng đoàn) hay cũng có thể hát một bài khác thích hợp, hoặc hát kinh Lạy Cha. Ca hát hay hòa tấu nhạc êm dịu cũng có thể được sử dụng trong lúc các cá nhân xưng tội, nhất là khi có nhiều người tham dự.
Còn tiếp…
Trích: Hướng dẫn mục vụ Thánh nhạc – Ủy ban Thánh nhạc HĐGMVN
TIN LIÊN QUAN: