Chúng ta đang sống trong một thế giới với các phương tiện hiện đại tân kỳ, công nghệ AI. Một trong số đó chính là sự sáng chế ra rôbốt. Người ta đang cố gắng tạo ra rôbốt thật giống người hơn để giúp con người trong các việc nặng nhọc, bộn bề của cuộc sống, tự động hóa công việc, tăng hiệu quả và tiết kiệm thời gian, hỗ trợ đưa ra quyết định chính xác nhờ khả năng phân tích dữ liệu nhanh và sâu, cải thiện chăm sóc sức khỏe (chẩn đoán, điều trị cá nhân hóa), giáo dục thông minh và dịch vụ khách. Chỉ lạ một điều, trong khi các nhà khoa học đang “vò đầu bứt tóc” không biết làm sao có thể tạo ra một con chíp “tình cảm” để khiến “những cỗ máy vô tình” biết yêu, biết ghét, biết thương, biết giận thì dường như con người lại đi ngược lại, càng ngày càng vô tình, thờ ơ với mọi sự xung quanh.
Nhìn thấy cái xấu, cái ác không bất bình. Thấy Chân, Thiện, Mỹ mà không ngưỡng mộ. Gặp cảnh bi thương lại thờ ơ, không động lòng thương xót, không rung động tâm can. Giá trị đạo đức bị xói mòn bởi chủ nghĩa thực dụng, duy vật và cá nhân chủ nghĩa, dẫn đến “bệnh vô cảm“. Bệnh này thể hiện ở chỗ, không động lòng trắc ẩn trước những nỗi đau của người khác, cũng như không hề phẫn nộ trước những tệ nạn xã hội đang xảy ra. Con người hầu như trở nên vô tình trước cuộc sống của người khác. Vậy đó còn là con người không, hay chỉ là xác khô của một cỗ máy?
Bệnh vô cảm thời tiên tri Amos
“Khốn cho các ngươi là những kẻ phú quý ở Xi-on…” (Am 6,1a) là lời cảnh cáo trực tiếp từ Thiên Chúa qua tiên tri A-mốt dành cho giới lãnh đạo, quý tộc tại Xi-on và Sa-ma-ri-a, đang suy thoái đạo đức, đời sống xa hoa, ích kỷ và thờ ơ với người nghèo. Họ: “Nằm giường ngà“, ăn “chiên con“, “bê béo” (Am 6, 4), uống “rượu ngon” và xức “dầu hảo hạng” (Am 6, 6) tất cả là hình ảnh của lối sống hưởng thụ quá mức.
Tuy nhiên, tội lớn nhất không chỉ là sống xa hoa, nhưng là vô cảm: “Chẳng thương hại gì đến nỗi băn khoăn của Giu-se” (Am 6, 6). “Giu-se” ở đây là biểu tượng của cả dân tộc, đặc biệt là những người nghèo khổ, bị áp bức. Trong khi xã hội đầy dẫy bất công, người giàu chỉ biết lo cho bản thân, sống ích kỷ, thờ ơ trước nỗi đau của đồng loại. Hậu quả là “Họ sẽ bị lưu đày và đi đầu các kẻ lưu đày, hết tiệc tùng” (Am 6, 7). A-mốt muốn nói rằng: sự bất công và vô cảm không chỉ là tội riêng tư, mà sẽ kéo theo hậu quả xã hội và thiêng liêng to lớn. Nên, nếu ai sống ích kỷ, vô cảm với tha nhân, sẽ không thể đứng vững trước mặt Thiên Chúa, và chắc chắn phải trả giá cho lối sống đó.
Nhà phú hộ và La-da-rô
Dụ ngôn người phú hộ và anh hành khất La-da-rô là một trong những dụ ngôn nổi bật của Tin Mừng Lu-ca, không chỉ vì ý nghĩa thần học sâu sắc mà còn vì tính thời sự của nó xuyên suốt mọi thời đại.
Người phú hộ mặc “gấm vóc, lụa là” và “yến tiệc linh đình mỗi ngày” là hình ảnh của một người sống trong nhung lụa, hưởng thụ, tự mãn (x. Lc 16,19) chứng tỏ đây là người không có nhân đức chừng mực; nhưng không nói ông đã làm giàu cách bất lương, hoặc từ chối lời xin của La-da-rô, vì La-da-rô không có xin, ông dùng của cải ông có. Tương phản với “anh La-da-rô nghèo, nằm bên cổng nhà ông đó, mình đầy ghẻ chốc” (Lc 16,20), gợi lên những chỉ trích phê bình.
Người phú hộ có điều kiện, ông chè chén, đó là việc làm của ông; nhưng ông không động lòng trắc ẩn trước kẻ khó nghèo nằm ở cổng nhà mình là một điều không thể chấp nhận được. Khi loại trừ La-da-rô, ông đã không để ý gì đến Chúa.
Ngay nơi cổng nhà ông là La-da-rô, một người nghèo đói, bệnh tật, đến mức chỉ ước được những mẩu vụn rơi từ bàn ăn để cầm cự sự sống, nhưng “không ai thèm cho“. Chính sự thờ ơ và thiếu lòng thương xót là điều bị Chúa Giê-su lên án. Người phú hộ không bị kết án vì ông giàu, nhưng vì ông phớt lờ nỗi đau ngay trước mắt mình, điều đó chứng tỏ một đời sống thiếu bác ái và khép kín trước Thiên Chúa.
Bài học cho mỗi người chúng ta
Nhà phú hộ không bị kết án vì của cải của mình, ông bị kết án vì bênh vô cảm, không có khả năng cảm thương đồng loại là La-da-rô, đại diện cho tiếng kêu thầm lặng của người nghèo thuộc mọi thời đại và sự mâu thuẫn của một thế giới, trong đó các của cải và tài nguyên mênh mông nằm trong tay một ít người.
Đây là một bài học đắt giá cho mỗi người chúng ta. Vậy, hãy mở tâm hồn đối với những người đang sống trong tình trạng bấp bênh, đau khổ; những anh chị em bị tước đoạt phẩm giá. Hãy phá vỡ hàng rào của sự dửng dưng lãnh đạm là thái độ đang lan tràn, che đậy sự giả hình và ích kỷ.
Chúng ta có thể không sống xa hoa như người phú hộ, nhưng có thể rất giống ông khi sống thờ ơ với nỗi khổ của người khác, làm ngơ trước người nghèo, hoặc lãng quên trách nhiệm liên đới với anh em trong xã hội.
Dụ ngôn này cho thấy rõ: thiên đàng không dành cho người giàu hay nghèo, mà dành cho người biết sống yêu thương. “Vực thẳm” ở đây là khoảng cách do lối sống ích kỷ tạo ra, đến mức khi đã chết, không gì có thể nối lại được. Người phú hộ đã sống như thể người nghèo không hiện hữu. Giờ đây, khoảng cách ấy trở nên vĩnh viễn. Điều này kêu gọi hoán cải cấp bách trong hiện tại. Nếu ta không thay đổi bây giờ, biết yêu thương, chia sẻ, liên đới thì sau này có hối tiếc cũng không còn kịp nữa.
Dụ ngôn này là một tiếng chuông cảnh tỉnh sâu sắc cho mỗi Ki-tô hữu: Hãy sống yêu thương và bác ái ngay hôm nay, vì chúng ta sẽ được phán xét dựa trên tình yêu (x. Mt 25,31-46). Thiên Chúa giàu lòng thương xót, nhưng Ngài cũng là Đấng Công Chính. Hãy thay đổi đời sống mình để không phải hối tiếc trong cõi đời đời. Amen.
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ
Nguồn: tonggiaophanhanoi.org
TIN LIÊN QUAN: